EVS.NU Edwin's homepage

Komkommertijd

IJsselstein - 14 augustus 2019 - De wegen zijn weer leeg, echt nieuws is er niet. Het is weer komkommertijd.

Terwijl in juli de verschillende festivals en sportevenementen de kranten nog kunnen vullen, is ook dat in augustus over. Nederland is massaal op vakantie. Populaire bestemmingen zijn dit jaar natuurlijk weer Frankrijk en Duitsland, maar ook het Middellandse zeegebied wordt weer veel geboekt. Landen als Turkije en Tunesië waren de afgelopen jaren minder populair vanwege terrorismedreiging, maar dit jaar zitten de resorts weer vol met Nederlanders. Spanje is ook weer helemaal terug, dit is het meest populaire vakantieland voor Nederlanders aan de Middellandse zee. Ook het eigen land is echter populair, na de eindeloze zomer van vorig jaar. Met name de Veluwe is erg gewild en heeft Zeeland ingehaald als meest populaire bestemming in eigen land. Limburg, Friesland / Drenthe, de Wadden en de Achterhoek zijn dit jaar ook erg in trek. Zeeland is minder populair geworden dan al deze gebieden, maar gelukkig voor de Zeeuwen komen de Duitsers nog massaal naar de Nederlandse kust.

Ondertussen is de komkommer in Nederland één van de meest gegeten groenten in Nederland. Dat is niet altijd zo geweest, de komkommer komt oorspronkelijk uit India. Al minstens drieduizend jaar geleden werd de komkommer daar voor het eerst gebruikt. De Romeinen waren de eersten die de komkommer hebben meegebracht naar Europa. In Nederland werd pas veel later gebruik gemaakt van de komkommer. Dit kwam omdat ons klimaat niet geschikt was voor de teelt van komkommers. Toen in de jaren ’60 onder glas geteeld werd, gingen we ook komkommers telen in Nederland. Dat maakt de komkommer in Nederland een goedkope groente, wat uiteraard gunstig is voor de verkoop. Sindsdien is de populariteit dan ook toegenomen. Met komkommertijd heeft dit allemaal weinig te maken. Dat woord stamt uit de achttiende eeuw. Kassen waren toen nog niet in gebruik, komkommers waren er alleen in de zomer. Nieuws was er al wel, maar net als nu niet in de zomer. Nog een paar weken, dan zijn de vakantie en de komkommertijd weer over. Op de omzet van komkommers zal het weinig invloed meer hebben, dat niet meer.

Vierdaagsefeesten

IJsselstein - 24 juli 2019 - Vorige week was de vierdaagse van Nijmegen. Zelf heb ik er en zesdaagse van gemaakt, dat is de duur van de vierdaagsefeesten.

De wandeltocht is al meer dan honderd keer gelopen, maar ook de vierdaagsefeesten werden alweer voor de vijftigste keer gehouden. Het is traditie dat van de zaterdag voor de vierdaagse t/m de vrijdag van de intocht feesten worden gehouden in de Nijmeegse binnenstad. Op vrijwel alle pleinen en parken staan podia, waarbij iedere locatie zijn eigen sfeer heeft. Zo is er alternatieve muziek in het Valkhof park, jazz in het tot Otis Park omgedoopte Kronenburg Park, dance bij The Matrixx in het Hunnerpark, Nederlandstalige muziek op het Joris Ivensplein, feestmuziek op de Grote Markt, etc. etc. Tussendoor lopen de nodige dweilorkesten en drumbands, op verschillende plaatsen staan kermisattracties en eettentjes. Al met al is het een week lang één groot feest, waar per avond zo een 250.000 mensen op af komen.

Van de zeven dagen feest heb ik een zesdaagse gemaakt. Woensdag was mijn rustdag, met een etentje in Plasmolen. De hoogtepunten van de feesten waren de live acts. Zaterdagavond zetten Mental Theo het Plein 44 op z'n kop, zondag was het daar de beurt aan een Abba coverband. Bij Mental Theo stond het plein echt vol, bij de Abba muziek was het gezellig vol. Er was ruimte genoeg om de dansbare muziek bewegend te beleven, wat dan ook massaal gebeurde. Een succes was het zeker. De dinsdagavond was ik bij hotel Credible. Deze hebben die avond traditioneel Suzanne en Freek op het podium staan. Voorgaande jaren was dat leuk, zo een onbekend duo. Dat was dit jaar uiteraard anders, met een overvolle straathoek voor het hotel. Gezellige deuntjes speelden ze zeker. De vrijdagavond was ik op de Grote Markt. Daar spelden Fragment en Wir sind Spitze. Fragment is een Nederlands - Engelse band die feest maakt met covers, Wir sind Spitze een Limburgse feestband. De laatste wss de hoodact en speelde op het grote podium. Het plein liep niet leeg, maar het werd zichtbaar rustiger tijdens de optredens van Wir sind Spitze. Gelukkig was daar dan fragment, zie het plein met het grootste gemak overvol speelde. Daar waar Mental Theo aan het begin van de week de muziek op geniale wijze door elkaar mixte met hier en daar een eigen beat eronder, deed Fragment live min of meer hetzelfe. Covers werden achter elkaar gespeeld, maar ook door elkaar, of de ene melodie met de andere tekst. You never walk alone was het laatste nummer om de vrijdagavond, veel toepasselijker kon het niet op het overvolle plein. Daarna ben ik met een pitstop bij de frietchinees richting huis gegaan, volgend jaar is er weer een zevendaagse in de week van de vierdaagse.

Katwijk

IJsselstein - 30 juni 2019 - Sommige plaatsen liggen in zo een uithoek dat vrijwel alles en iedereen er aan voorbij gaat. Het Brabantse Katwijk is zo een plaats, gelegen tussen de A73 en de Maas, net achter Cuijk.

Het meest prominente gebouw van Katwijk is, net als in veel dorpen, de kerk. Het bijzondere van de Katwijkse kerk is niet alleen dat deze groot en mooi is voor zo een klein dorp, maar vooral dat er een grot achter staat. Deze is geïnspireerd op de grot van Lourdes en ongeveer een kwart van de grootte van de Lourdesgrot. Het was de wens van pastoor Suijs om een grot te bouwen en architect Hendruks uit Oss heeft zijn wens in vervulling laten gaan. Op 14 mei 1888 heeft de plechtige inzegening plaats gevonden. Zoals het hoort bij dit soort grotten, worden er enkele opmerkelijke genezingen van bedevaartgangers aan toegeschreven. Zo schijnen er eens krukken achter gebleven te zijn omdat deze niet meer nodig waren. Wat er van waar is, blijft altijd een raadsel. Feit is wel dat ieder jaar op 15 augustus bij goed weer een openluchtmis wordt gegeven bij de grot. Daar komen jaarlijks duizenden mensen op af, waarschijnlijk is het de enige dag in het jaar dat het druk is in Katwijk.

Zoals het in een katholiek dorp hoort, staat tegenover de kerk een kroeg. Winkels zijn er verder niet, maar de kroeg was open op zaterdagmiddag. Ik wilde plaats nemen op het bijbehorende terras, maar liep eerst naar binnen om mijn komst aan te kondigen. Ik trof een oud bruine kroeg met enkele oranje vlaggetjes. Deze waren waarschijnlijk voor de voetbaldames, die een half uur later zouden spelen. Er was verder niemand, ik liep weet terug naar het terras. Vanaf de andere kant kwam iemand aanlopen die de bestelling opnam, even later bracht hij de ice tea. Deze smaakte prima, in de warmte op het rustige terras. Het bleef rustig in het dorp, na mijn ice tea besloot ik af te rekenen. Ik liep naar binnen: "Kan ik pinnen?" Dat bleek niet het geval, ook deze ontwikkeling was voorbij gegaan aan de enige gelegenheid van Katwijk. Ik rekende contant af, de kastelein nam plaats voor de televisie. Ik vervolgde mijn reis naar moderner gebieden, terwijl de kastelein zonder gasten de oranje dames zag winnen.

Airborne Museum

IJsselstein - 10 juni 2019 - De zaterdag voor Pinksteren vond ik een mooie dag voor museumbezoek. Ik besloot het Airborne Museum in Oosterbeek weer eens te bezoeken.

Het Airborne Museum is gevestigd in Villa Hartenstein in Oosterbeek. Gedurende de Slag om Arnhem deed deze villa dienst als hoofdkwartier van de Britse troepen. Toepasselijker kan de lokatie niet, het museum gaat over de slag om Arnhem. Deze vond plaats in september 1944. Het zuiden van Nederland was net bevrijd en de geallieerde troepen probeerde door te stoten naar Duitsland en het noorden van Nederland. Parachutisten landen boven de grote rivieren, in het gebied rondom Arnhem. Belangrijkste doel is om de verkeersbrug over de Nederrijn in Arnhem te veroveren totdat het grondleger de luchtlandingstroepen komt ontzetten. Luitenantkolonel John Frost bereikt met het tweede bataljon de brug waar ze meerdere dagen zware gevechten leveren. Het overgrote deel van de luchtlandingstroepen weet de brug echter niet te bereiken, waardoor generaal Roy Urquhart gedwongen is zijn hoofdkwartier te vestigen in Hartenstein. Op en rond het gebied worden zware gevechten uitgevochten waarbij aan beide kanten veel doden en gewonden vallen. Op donderdag 21 september moeten de troepen bij de verkeersbrug opgeven. Op 26 september, als de overgebleven geallieerde troepen zich terugtrekken over de Nederrijn, wordt Hartenstein verlaten. De geallieerde troepen hebben de Slag om Arnhem verloren en het gebouw blijft zwaar beschadigd achter.

Voor mij was het zo een vijfentwintig jaar terug dat ik in het museum was geweest. In die tijd kwam ik er regelmatig. Het was onderdeel van de opleiding aan de school waar ik als dienstplichtig chauffeur werkte. Nog steeds vind ik het goed dat militairen in opleiding ook de geschiedenis van oorlog meekrijgen in hun opleiding. Na al deze jaren, is het museum wel flink veranderd. Er is ontvangsthal aan vast gebouwd, gecombineerd met de lokale VVV. In het museum is onderscheid gekomen tussen de bovengrondse en ondergrondse tentoonstelling. Op de bovengrondse verdiepingen is aandacht voor de gebeurtenissen van destijds, met attributen, foto's en videobeelden. Ondergronds is de Airborne Experience gebouwd. Hier loop je als bezoeker door het oorlogsgebied, zowel door gebouwen als door een loopgraaf. Het toonde zeer indrukwekkend. Toch vond ik een citaat in het bovengrondse museum het meest indrukwekkend. Een Britse militair werd geciteerd. Hij vertelde zeer veel dankbaarheid te voelen van de lokale bevolking, met steun tijdens de operatie en een warm welkom na afloop van de oorlog. Zijn eigen beleving was dat de geallieerden met de Slag om Arnhem enkel dood en verderf gezaaid hadden. Feitelijk was dat correct, maar de poging Nederland te bevrijden werd zo gewaardeerd dat dit vergeven is. En terecht, ook dat maakt het museum goed duidelijk.

Europa pro Europa

IJsselstein - 27 mei 2019 - Afgelopen donderdag waren in Nederland de verkiezingen voor het Europees Parlement. Vrijdag, zaterdag en zondag stemden de andere lidstaten, vandaag is de definitieve uitslag bekend geworden. Er zitten wat verrassende elementen in.

Bij verkiezingen voor het Europees Parlement wordt in iedere lidstaat voor de vertegenwoordiging van het eigen land gekozen. Nederland heeft 26 zetels waar donderdag voor gestemd werd. Om te voorkomen dat de Nederlandse uitslag de verkiezingen in andere landen zou beïnvloeden, is de uitslag pas zondagavond bekend geworden. Eerder was deze er ook niet, zondag pas zijn de resultaten in de verschillende gemeenten bij elkaar opgeteld. Vooraf werd in de media verwacht dat FVD of VVD de grootste zou worden. Er was veel aandacht voor Eurosceptici en de aanhangers van de FVD. De SP dacht te kunnen scoren met een campagne tegen PvdA lijsttrekker Frans Timmermans. Al deze verwachtingen zijn niet uitgekomen. De PvdA is verreweg de grootste partij geworden met zes zetels. Daarna volgen CDA en VVD met ieder vier zetels, dan GroenLinks en FVD met elk drie zetels, D66 en ChristenUnie/SGP met beide twee zetels en tenslotte 50Plus en de Partij voor de Dieren met ieder één zetel. Of de PvdA dit aan de SP te danken heeft, zullen we nooit weten. Wel weten we nu dat de anti-Europa campagnes van SP en PVV succes hebben gehad in de eigen gelederen. Beide partijen hebben al hun zetels verloren en hoeven zich dus niet meer te vertonen in het door hun zo gehate Brussel. Het in de media veel gehoorde anti Europa sentiment heeft zich daarmee niet vertaald in de verkiezingsuitslag. De PvdA als grote winnaar heeft een zeer pro-Europese campagne gevoerd, met succes.

In het Europees Parlement sluiten nationale fracties zich aan bij Europese fracties, zodat in het Europees Parlement gelijkgezinde fracties ontstaan met leden uit de verschillende lidstaten. Zo is de PvdA bijvoorbeeld onderdeel van de Europese Sociaaldemocraten. Interessant is de vraag of de stemmen in de andere landen van de Europese Unie vergelijkbaar waren met Nederland. Dat is slechts zeer beperkt het geval. Zo hebben die Europese Sociaaldemocraten 42 zetels verloren en hebben de liberalen 41 zetels gewonnen. Dat is anders dan in Nederland, war de PvdA dus gewonnen heeft en de liberale partijen VVD en D66 samen een zetel verloren hebben. In Europa zijn, ondanks een verlies, de Christendemocraten wel de grootste partij gebleven. Dat is het CDA in Nederland niet. Procentueel was het verlies wel vergelijkbaar. Het meest opvallende verschil is de score van rechts-populistisch en Eurosceptisch. Hoewel deze samen slechts 14% van de zetels hebben gekregen in geheel Europa, is dat wel een forse winst t.o.v. vijf jaar terug. In Nederland heeft 11% op de FVD gestemd, maar is het totaal aantal rechts-populistische en Eurosceptische stemmen gehalveerd. Waar Nederland en Europa wel gelijk in opgaan, is de groene stem. In Nederland heeft GroenLinks fors gewonnen, in Europa zijn de Groenen gegroeid naar vierde partij. Wat dit allemaal gaat doen met landelijk en Europees beleid, is afwachten. Minder Europees zal het zeker niet worden. Ondanks de andere voorspellingen in de media, is dat in Nederland en Europa een heel duidelijke uitslag van deze verkiezingen.

Wandelen in een kleine wereld

Dwingeloo - 23 mei 2019 - Vanmorgen heb ik de eerste dag van de Drents Friese Wandelvierdaagse gelopen, vanuit het Drentse Diever. Vanmiddag ben ik er heerlijk van bijgekomen.

De vierdaagse werd dit jaar voor de vijfentwintigste keer georganiseerd door de Stichting Sportpromotie Diever en is in die jaren uitgegroeid tot een fors evenement. Schijnbaar is het de media ook opgevallen. Terwijl ik in de zon genoot van een kopje koffie voor vertrek, werd voor mij één van de medewerkers geïnterviewd door RTV Drenthe. Die groei heeft zich de laatste jaren behoorlijk doorgezet. Enkele jaren terug nog vertrok de vierdaagse vanuit een zaaltje in het centrum van het dorp. Nu vertrekt het vanaf 'Het Kasteel', gewoonlijk een boerderij met manege aan de rand van Diever. Op het naastgelegen weiland wordt overnacht door wandelaars met campers, caravans en tenten. Start en finish zijn op het erf, er is een zaal met bar en aan- en afmeldpunten. Waarschijnlijk lopen er enkele duizenden mensen mee, maar door de gespreide starttijden wordt het geen moment te druk. Het mooie van deze vierdaagse vind ik dat er ieder jaar andere routes zijn, wat het ieder jaar weer een verrassing maakt. Vandaag ging de route richting Dwingeloo en Lhee, de omgeving waar ik zelf ook overnacht. De route ging langs mijn hotel, maar ook door schitterende bos- en weidegebieden. Rond de middag was ik weer terug, ik had er een heerlijke wandeling opzitten. Na een lunch in het dorp, liep ik terug om mijn auto op te halen. Ik bestelde nog een drankje en wilde afrekenen met twee euro. "U kunt hier alleen met munten afrekeken", zei de dame achter de bar. Mijn antwoord dat twee euro ook een munt was, mocht niet baten. Deze wilde ze niet, ice tea was ook maar een halve munt. Ik kreeg de ice tea daarom gratis, met een gastvrije glimlach erbij.

De middag heb ik mijn spieren opgewarmd in een nabijgelegen sauna, het Drents Friese Woud genaamd. Rond een uur of vier leek de spierpijn mij wel vertrokken en had ik genoeg in bad gelegen. Ik besloot te gaan eten in Groningen, met koopavond. Na twee avonden Nederlands en één avond Chinees eten, leek het mij een goed moment om weer eens een Grieks restaurant op te zoeken. Deze zijn er uiteraard voldoende in een grote stad als Groningen. Ik vond restaurant Olympia, Griekser kon de naam niet. Het terras was leeg, maar zag er toch aanlokkelijk uit met uitzicht op winkelend publiek. Ik ging er zitten, korte tijd later werd ik gevolgd door meer mensen. De grillschotel smaakte prima, na afloop sprak ik nog even met de eigenaar. "Jij komt niet uit Groningen", meende hij te horen. Dat hoorde hij goed. Zelf bleek hij een Griekse vader en een moeder uit Lopikerkapel te hebben. Na wat namen van bekenden uitgwisseld te hebben, vervolgende ik mijn avond in de Groningse winkelgebied. Dat biedt voor en avond voldoende vermaak, is dan ook best groot, ondanks dat we net hadden geconcludeerd dat de wereld toch best klein is.

Beelden en Hoogeveen

Dwingeloo - 22 mei 2019 - Morgen loop ik de eerste dag van de Drents Friese Wandelvierdaagse. Vanmorgen heb ik mijn startbewijs opgehaald, daarna heb ik een rondje beelden en Hoogeveen gemaakt.

De beelden heb ik opgezocht in beeldentuin De Havixhorst in Schipborg. De beeldentuin bevindt zich in de tuinen van havezate De Havixhorst, lommerrijk gelegen tussen De Wijk en Meppel. De beeldentuin heeft een vaste collectie en daarnaast een wisselcollectie in samenwerking met Beelden aan Zee in Scheveningen. Dit keer was het thema Power Vrouwen, met werken van drie vrouwen die zich staande hielden in een door mannen gedomineerde wereld van beeldhouwkunst. Welke beelden exact tot de vaste en de wisselende collectie behoorden, was mij in de tuinen niet helemaal duidelijk. Wel duidelijk was dat Power Vrouwen ook over de beelden kon gaan, er stonden veel beelden van vrouwen. Daarnaast was er een galerij met borstbeelden, wellicht ter compensatie van een hoek met beelden zonder hoofd. Die laatste konden mij minder bekoren, maar de andere beelden des te meer. Ook duidelijk was dat de gebeurtenisen in de voortuin van de havezate niet bij de beeldentuin hoorde. Bij aankomst al werd ik er welkom geheten door twee vrouwen die zich opgemaakt en gimlachend staande hielden in een door mannen gedomineerde wereld, namelijk de wereld van BMW. Mannen in pakken stonden bij elkaar en dronken wat, op het veld ervoor stonden nieuwe BMW's met nummers erop geparkeerd. Het was duidelijk andere cultuur dan beeldhoudkunst, de tegenstelling tussen voor- en achtertuin was groot.

Na van de beelden genoten te hebben, ben ik richting Hoogeveen gegaan. Het knoopppunt Hoogeveen op de snelweg ben ik veel gepasseerd, maar in de stad was ik nog nooit geweest. Het centrum bleek vlakbij de afrit van de snelweg. Grote parkeerplaatsen bevonden zich aan de rand van het centrum, op één daarvan parkeerde ik mijn auto. Wandelend ging ik het winkelgebied in, een brede, autovrije straat met enkele zijstraten en één overdekte winkelpassage. Ik vond er één oudere kerk, de overige gebouwen waren van de afgelopen decennia. Toch zag het er zeker niet ongezellig uit. De winkelpanden waren allemaal gevuld, hier en daar waren terrasjes en op straat was het gezellig druk. Ongeveer halverwege de winkelstraat slingerde een water midden door de straat, met daar omheen wat bankjes om op te zitten en er overheen wat leuk ogende bruggetjes. Wel viel op dat de winkels over het algemeen goedkoop waren. Ketens als Scapino, Op-is-op en Wibra domineren het straatbeeld, met Hema en C&A als luxere winkels. Het maakte het niet minder zonnig en gezellig, ik nam een kopje thee bij Bakker Bart op het terras. Genietend van het kopje thee, zag ik het beeld van winkelende mensen. Ze waren er niet om bekeken te worden, toch waren de beelden minstens zo vermakelijk als die van de Power Vrouwen vanmorgen.

Meppen

Dwingeloo - 21 mei 2019 - Drenthe ligt aan de Duitse grens, voor mij een mooie gelegenheid die grens ook eens over te steken. Ik was vandaag naar Meppen.

Meppen ligt niet ver van de Nederlandse grens, zo een zestig kilometer van Hoogenveen. Het ontstond twaalfhonderd jaar geleden op de plek waar het riviertje de Hase in de Ems stroomt. Voor Nederlanders is het vooral bekend als winkelstad. Er zitten veel ketens, maar ook de plaatselijke winkeltjes, bakkertjes en café's ontbreken niet. Het meest sfeervol is de Altstad, met o.a. meerdere kerken. Direct bij de Altstad zijn voldoende parkeergelegenheden, wat het goed bereikbaar maakt. In de hoofdstraat zitten voornamelijk kleinere winkels en de typisch Duitse bakkers en cafés. Even buiten het centrum, vlakbij het treinstation aan de overzijde van de Hase, zit Meppener Einkaufs Passage, kortweg die Mep. Het is een futuristisch ogend nieuw winkelcentrum van twee verdiepingen, met ongeveer vijfendertig winkels. Dat betreft met name de grotere ketens, zoals C&A, H&M en MediaMarkt. De Altstad en die Mep samen maken Meppen een aantrekkelijke stad om te winkelen.

Op weg er naartoe besefte ik mij al snel dat ik in Duitsland reed. Net over de grens kwam ik de eerste 'baustelle' tegen. De tweede was een complete afsluiting van de weg, gelukkig stond er in goede Duitse traditie wel een goede omleiding aangegeven. Na dit extra rondje Duitsland, arriveerde ik in Meppen. Op internet had ik gelezen dat de parkeergarage van de Kaufland gratis en goed was, dus daar stuurde ik mijn auto in. Waarschijnlijk hadden meer mensen dat gelezen, er was geen plek meer te vinden. De betaalde parkeerplaats in de open lucht boodt uitkomt, voor enkele tientallen centen per uur. Een passage door en ik was op de Markt, waar ook marktkramen stonden. Ik bekeek verschillende winkels, tot kopen kwam het niet. Na dit gezien te hebben, stak ik over naar Die Mep. Dat bleek inderdaad zeer dichtbij het centrum en een mooi winkelcentrum. Bij de C&A wist ik wel te slagen, waarna ik terug liep richting centrum. De bakker boodt een goede, Duitse lunch: een vers broodje ei met remoulade, een berliner en een warme chocomel. Bij het afrekenen realiseerde ik mij wederom dat ik in Duitsland was. De pinautomaat was er nog niet uitgevonden, contant kreeg ik twee cent wisselgeld terug. Ook de parkeerplaats mocht ik contant betalen, gelukkig had ik de €1,60 daarvoor nog bij me.

Op weg naar Dwingeloo

Dwingeloo - 20 mei 2019 - Deze week verblijf ik een paar dagen in het Drentse Dwingeloo. Onderweg hier naartoe ging ik langs in het Friese Heerenveen.

Heerenveen ligt tegenwoordig bij de kruising van twee snelwegen. Daarmee is het een goed bereikbare stad en was het voor mij een praktische tussenstop. Het ontstaan is van gelijke aard. De plaats is in 1551 ontstaan op het kruispunt van de Heeresloot en de Schoterlandse Compagnonsvaart, in die tijd belangrijke waterwegen. Hier lag ook de Heereweg, de verbindingsweg van Zwolle naar Leeuwarden v.v., tegenwoordig één van de snelwegen. Het graven van de twee kanalen gebeurde op initiatief van drie heren: Van Dekema, Cuyck en Foeyts. Op 24 juli 1551 richtten ze een compagnie op met als doel grote stukken land te kopen om aan veenontginning te doen. Vandaar de naam de heeren - van het - veen, oftewel Heerenveen. In de negentiende eeuw ontwikkelde zich meer middenstand. Nog steeds heeft de stad een levendig centrum met veel middenstand, maar ook veel horeca. In één van die gelegenheden nam ik vanmorgen een kopje koffie. Aan een tafeltje verderop zat een dame te bellen, zo te zien te beeldbellen. Ze keek naar haar scherm, oog voor de omgeving was er niet, geluid voor de omgeving des te meer. Terwijl de serveerster en ik ons verbaasden om zoveel lompheid, ging haar telefoon opeens andere geluiden maken. Schijnbaar was het een goed signaal. Schaamtevol keek ze om zich heen, mompelde iets van sorry en keek stil verder naar haar scherm. Bij het weggaan zei ik vriendelijk gedag, enigszins kleurend zei zij dat ook.

Enkele uren later arriveerde ik in Dwingeloo, bij hotel Wesseling. Ik checkte in en de receptioniste liet mijn kamer zien, die er goed uitziet. Met uitzicht op De Brink en nette verduisteringsgordijnen voor de nacht kan ik hier wel een paar dagen verblijven. Donderdag ben ik van plan de eerste dag van de Drents Friese wandelvierdaagse te lopen, de andere dagen bekijk ik de omgeving. Vanmiddag liep ik door het dorp. Ik kocht wat boodschappen bij de overal aanwezige Albert Heijn, glimlachte om de slager die 'Drenth' bleek te heten en keek wat bij een winkeltje met lokale snuisterijen. 's Avonds at ik bij eetcafé 't Hof van Dwingeloo, niet ver van het hotel. Makkelijke stoelen stonden rond de open haard, eettafeltjes door de gehele zaak, barkrukken aan de bar. Ik nam een tafeltje en pakte een krantje. De eigenaar nam op en serveerde het eten, terwijl zijn dochtertje door de zaak heen huppelde. Het eten smaakte uitstekend, zoals het in een Nederlands eetcafé hoort te smaken. Goede mosterdsoep, malse rundermedaillons, warme groente, aardappeltjes, verse salade, patat en rabarber had ik op het menu. De rabarber was een verrassing. Deze had ik een tijd niet op en smaakte uitstekend, heerlijk fris na de warme maaltijd. Ondertussen huppelde het dochtertje van buiten naar binnen. "Heb je de deur goed dicht?" hoorde ik. "Ja, altijd!" was het vrolijke antwoord. Ach, ze had in ieder geval een goede poging gedaan en koud was het niet, dus wat maakt het uit. Ik had heerlijk gegeten.

CE festival

IJsselstein - 19 mei 2019 - Donderdag was in Nijmegen het CE Festival, waarbij CE staat voor Circulaire Economie. Het was een boeiend festival, in meerdere perspectieven.

Tijdens het Circulaire Economie Festival deelden experts, ervaringsdeskundigen en visionairen hun perspectief op de transitie. Waar staan we nu? Wat kunnen we al? Welke uitdagingen hebben we nog te overwinnen? Hoe zorg ik dat mijn bedrijf over twintig jaar nog kan bestaan? Hoe sluit ik mijn grondstofketens? Hoe maak ik mijn huidige lineaire verdienmodel circulair? Het was georganiseerd in Nijmegen, in De Vasim. Dat is een oude bedrijfslokatie welke nu gebruikt wordt voor evenementen. Het is een hele directe circulaire toepassing van een gebouw, wat de lokatie geschikt maakte. Een deel van het programma was in tenten op het terrein, een deel in het gebouw. Het ochtendprogramma was in een grote tent. Het bestond uit meerdere presentaties en een paneldiscussie. Dit had vooral een verplicht karakter. Zo spak een wethouder uit Nijmegen over de schoonheid van Nijmegen, met tot mijn verbazing wat promotie voor de financieringsmogelijkheden van de Rabobank. Een gedeputeerde van de provincie Gelderland sprak over de provincie, een onderneemster vertelde dat het allemaal gewoon doen is. Leuk om te horen was een verhaal van Auping, maar als reclame had dat verhaal ook zeker niet misstaan.

Het middagprogramma had meer te bieden. Het afsluitende verhaal werd gehouden door Diederik Samson. Hij bracht een mooi verhaal over persoonlijke ervaringen, in relatie tot de ontwikkelingen in de energietransitie. Dit koppelde hij aan de circulaire economie, een verband wat terecht vaker gelegd wordt. Beiden gaan immers over het niet meer verspillen van grondstoffen. Eén van de centrale onderwerpen in het middagprogramma was healthcare. Daarvoor was ook ik uitgenodigd, om te spreken over het verminderen van de hoeveelheid afval in ziekenhuizen. Doelen, daden en dromen, was de ondertitel van mijn presentatie. Doelen welke we willen bereiken, daden die al gedaan zijn en dromen over wat we nog willen, dat was kortweg de lijn van mijn verhaal. Daarbij ging het over de omgang met afval en, in relatie daarmee, de ontwikkelingen in inkoop. Afval kan gerecycled worden als het op een andere wijze verwerkt wordt. Daarvoor zijn technologische ontwikkelingen in de afvalverwerking nodig, maar nog belangeijker is een andere omgang met inkoop. Inkoop van goede afvaldienstverlening, maar ook inkoop van produkten welke herbruikbaar en/of recyclebaar zijn, dat is misschien wel het meest belangrijke in circulaire omgang met grondstoffen in de zorg. Het publiek was kritisch maar enthousiast, wat ik altijd prettig vindt. De discussie ging daarna verder aan een ronde tafel, met vertegenwoordigers uit diverse partijen in de keten van grondstof tot afval. Al met al maakte het middagprogramma het festival zeker de moeite waard. Hopelijk heeft het weer mensen geïnspireerd om minder te verspillen, zodat de wereld kan blijven bieden wat wij nodig hebben.

Vrij in Almere

IJsselstein - 5 mei 2019 - Afgelopen zaterdagavond was het dodenherdenking, zondag bevrijdingsdag. Het zijn de dagen dat wordt teruggedacht aan de Tweede Wereldoorlog en alle gruwelijkheden welke toen gebeurd zijn. Opdat we niet vergeten, is een motto wat vaak gehoord wordt.

De laatste jaren wordt bevrijdingsdag in Nederland gevierd met bevrijdingsfestivals in alle provincies. Ik koos voor het festival in Flevoland, wat gehouden wordt in de binnenstad van Almere. De stad bestond nog niet tijdens de Tweede Wereldoorlog, maar dat wil niet zeggen dat vrijheid niet gevierd kan worden. Het mooie van het festival in Almere vind ik dat het in het centrum wordt gehouden, tussen de winkels en horecagelegenheden. Dat geeft voor mij meer sfeer dan een festival in een park. Op de pleinen in het centrum stonden podia, waar vooral veel muziek te horen was. Op de Esplanade, het plein aan het Weerwater, was het hoofdprogramma. Daar kwamen o.a. de bekende namen en stonden ook kraampjes van politieke partijen en andere maatschappelijke organisaties. Op andere pleinen stonden minder bekende namen, maar was het zeker niet minder feestelijk. Ik heb drie bandjes gezien op de Grote Markt, die de sfeer er ook goed in kregen. Rond vijf uur stond er een band met covers van Doe Maar. Leuk, maar niet leuk genoeg om in de regen te blijven staan. Na bij eerdere buien winkels bezocht te hebben, vond ik het om vijf uur wel tijd om weer huiswaarts te gaan.

Zo een bevrijdingsfestival is een muzikaal feest, vooral gezellig. Het doet maar weinig denken aan datgene wat gevierd wordt, namelijk de vrijheid van Nederland. In 1945 eindigde de Duitse bezetting van Nederland, een periode waarin bevolkingsgroepen werden buitengesloten en systematisch vermoord. Van met name dat laatste is niet voor te stellen hoe mensen daartoe in staat zijn. Het uitsluiten van bevolkingsgroepen is een ander verhaal. Dat is van een hele andere ernst dan systematisch vermoorden, maar kan net zo goed tot spanningen in de samenleving leiden. Nog steeds zijn er landen waar bevolkingsgroepen elkaar uitsluiten, in de recente geschiedenis zijn er voldoende voorbeelden van oorlogen welke hierdoor veroorzaakt zijn. Politiek gewin is één van de oorzaken, religie vaak een middel. In de jaren '30 was het al een makkelijk verhaal om de oorzaak van problemen bij één (religieuze) bevolkingsgroep neer te leggen, dat is niet veranderd. Ook in Nederland zijn regelmatig geluiden te horen waarbij specifieke bevolkingsgroepen of religies als oorzaak van problemen worden benoemd. Zonder deze problemen te ontkennen, gaat deze manier van van benoemen wel voorbij aan dieper liggende oorzaken en individuele verantwoordelijkheden. Het gevaar is dat mensen elkaar niet meer als individu zien, maar als onderdeel van een kwaadaardige groep. Dat geeft vervolgens angst, maar verlaagt ook drempels in de bejegening van elkaar. Niets daarvan was echter te merken op het bevrijdingsfestival in Almere. Zichtbaar vierden verschillende bevolkingsgroepen samen feest, het feest van de vrijheid. Het is te hopen dat dit samen vieren van vrijheid een vervolg krijgt in het samen leven in vrijheid, met voor eenieder de kans eigen keuzes te maken.

Kiezerspas

IJsselstein - 1 mei 2019 - Over enkele weken zijn de verkiezingen voor het Europees parlement. Ik ben dan niet in IJsselstein, dus mocht naar de gemeente om te regelen dat ik elders kan stemmen.

De verkiezingen voor het Europees Parlement worden voor de negende keer gehouden, voor een zittingsperiode van 2019 tot 2024. Deze verkiezingen zijn per land georganiseerd, ieder land heeft een aantal zetels in het Europees Parlement. Voor Nederland zijn dat er de komende periode negenentwintig. Het zijn in Nederland de Nederlandse partijen waar op gestemd kan worden. Vervolgens vormen deze in het Europees Parlement samen met soortgelijke partijen een Europese fractie. Dat leidt tot vreemde situaties. Zo zitten VVD en D66 beide in de liberale fractie, het maakt voor de zetelverdeling in Europa dus niets uit of op VVD of D66 gestemd wordt. SGP, ChristenUnie en Forum voor Democratie opteren alledrie voor zetels in de fractie van de Europese Conservatieven en Hervormers. SGP en ChristenUNie zitten daar al in, Forum ambieert het. Dat daarmee een stem op de ChristenUnie eenzelfde stem is als een stem op het Forum voor Democratie, lijkt is de Nederlandse politieke verhoudingen onwerkelijk. Op 23 mei zullen we in Nederland stemmen. De uitslag wordt enkele dagen later bekend, de verkiezingen worden in heel Europa gehouden van 23 mei t/m 26 mei. Pas daarna zullen de uitslagen bekend worden.

Hoewel de Haagse politiek in Nederland de meeste aandacht in de media krijgt, is het Europees parlement op veel gebieden belangrijker. Veel Nederlandse wetgeving is geënt op Europese richtlijnen, waar het Europees Parlement over stemt. Voor mij het dat voldoende belangrijk om mijn stem niet verloren te laten gaan, hoewel in op 23 mei niet in mijn woonplaats ben. Deze week lag de stempas in de bus. Daarop stond dat ik mij kon melden bij de balie van de gemeente als ik in een andere gemeente wil stemmen. Vanavond stond ik er, de receptioniste wist niet goed wat te doen. Ze riep haar collega, die na enig onderzoek achterhaalde dat de afdeling burgerzaken dit voor me kon regelen. Bij de balie daar zocht een dame even in haar computer, waar de de juiste procedure vond. Ik bleek een kiezerspas i.p.v. een stempas nodig te hebben. Deze ging ze elders in het gebouw printen, terwijl ik even wachtte. Amusement was er volop, bij het loket naast me. "Oh, joh, ik zag jullie van de week toch nog samen op Facebook?", hoorde ik de ambtenaar daar zeggen. De man voor het loket vertelde dat ze uit elkaar waren, ze elkaar niet meer spraken en hij haar administratief ook van zijn adres wilde hebben. Dat ging niet, werd hem uitgelegd. Ze wordt automatisch overgeschreven als ze zich inschrijft op haar nieuwe adres, anders kan hij een onderzoek aanvragen waarbij onderzocht wordt of zijn ex-vriendin daadwerkelijk niet meer bij hem woont. "Maar die foto, dat was toch op Koningsdag?", hoorde ik nog. Ondertussen kwam mijn kiezerspas eraan, waarna ik het stadhuis weer verliet. Het was een mooie ervaring, pas op de weg terug begon ik me af te vragen waarom er eigenlijk verschil is tussen stempassen en kiezerspassen.

De luistercijfers

IJsselstein - 28 april 2019 - Enkele dagen terug werden de luistercijfers van februari en maart bekend. De nieuwe verhoudingen in het radiuolandschap lijken duidelijk te worden.

Gewoonlijk is het interessant om een maand en een jaar terug te kijken en dan met de huidige cijfers te vergelijken. Met de cijfers van een maand is de laatste ontwikkeling te zien, met de cijfers van een jaar de trend. Zo kijkende, zijn Radio 10, Q Music em Radio 5 de belangrijkste stijgers van het afgelopen jaar, waarbij Radio 5 dit de laatste maand niet wist te continueren. Radio 538 en Radio Veronica zijn de stations die het afgelopen jaar marktaandeel mochten inleveren, hoewel ze de laatste maand beide stabiel waren. De oorzaken lijken voor de hand te liggen. Radio 10 stijgt met beter bereik en een vernieuwde programmering, Q Music en Radio 5 hebben afgelopen jaar (weer) een meer aansprekend ochtendprogramma. Dit blijft het belangrijkste tijdstip van de dag, in de ochtendspits wordt veel geluisterd en vaak bepaald op welk station de radio blijft staan. Radio Veronica is zo vaak van programmering gewisseld dat marktaandeel vasthouden wel heel ingewikkeld wordt, Radio 538 is Edwin Evers kwijt geraakt.

Het vertrek van Edwin Evers maakt het ook interessant om naar het afgelopen halfjaar te kijken. In oktober en november was het ongekend populaire Evers staat op nog iedere dag op de radio, in februari en maart zullen de meeste luisteraars hun nieuwe ochtendshow wel weer gevonden hebben. In deze periode heeft Radio 538 bijna een procent marktaandeel verloren, Radio 2 ruim een procent marktaandeel gewonnen. Bij alle andere stations is het verschil marginaal. Hiermee lijkt de schade voor Radio 538 mee te vallen, opvolger Frank Dane doet het schijnbaar niet veel slechter dan zijn overbekende voorganger. Het enige station wat wint, is dat station wat geen bekende dj's in de ochtend geprogrammeerd heeft. Radio 10 heeft Gerard Ekdom bij Radio 2 weggekocht, 100% NL Barry Paf ingezet, Q Music de van televisie bekende Marieke Elsinga. Geen van allen heeft een significante verhoging van het marktaandeel gerealiseerd, dat heeft alleen Jan Willem Roodbeen. De naam mag nog zo bekend zijn, schijnbaar doet de muziek nog altijd meer. Ik ben benieuwd of de bekende namen het komende halfjaar nog wel voor serieuze verschuivingen gaan zorgen!

Heroes of music

IJsselstein - 7 april 2019 - De 3 J's is bekend van hun eigen Nederlandstalige muziek uit het muzikale Volendam. Afgelopen week waren ze in IJsselstein, niet met Volendamse klassiekers maar met popclassics uit de afgelopen vijftig jaar.

Het is februari 2007 dat de 3 J's hun eerste single uitbrengen, in juni 2007 volgde het eerste album, genaamd Watermensen. De bandnaam was vernoemd naar de eerste letter van de voornaam van de bandleden, Jan Dulles, Jaap Kwakman en Jan de Witte. De jaren ervoor waren ze al actief, met name door te spelen voor andere artiesten en bands. Na dit jaar volgden meer albums, vanaf 2008 ook theatertours. Dit zijn deels theatertours met eigen muziek, deels tours met muziek van anderen. De meest succesvolle daarvan is de show rondom het U2 album The Joshua Tree waarmee ze in 2017 langs de theaters gingen. De samenstelling van de band was inmiddels wel veranderd. Gitarist Jan de Witte heeft in 2012 de band verlaten i.v.m. een spieraandoening in zijn hand, waardoor gitaar spelen niet meer goed lukte. Zijn zoon Jan de Witte heeft zijn plek in de band overgenomen. Alsof er bij de geboorte van Jan al overnagedachts was, bleef de bandnaam 3 J's van toepassing.

Ook dit jaar doen de 3 J's een theatertour met covers van anderen, Heroes of music. De show begint met muziek uit eind jaren '50, met klassiekers van o.a. Elvis Presley. Gedurende de show nemen de jaren toe, via de jaren '60, '70, '80 en '90 komen ook de jaren '00 nog aan bod met muziek van Coldplay. Niks ten nadele van zijn vader, maar met deze show wordt duidelijk dat Jan de Witte zeker een aanwinst voor de band is. Hoewel Jan Dulles de leadzanger blijft, zingt ook Jan de Witte enkele jaren '80 nummers. Daarmee bewijst hij een goede zanger te zijn, zonder daarmee zijn gitaarspel tekort te doen. Jan Dulles staat bekend als veelzijdig zanger en maakt dat ook in deze show weer waar, Jaap Kwakman is een gitarist waarbij weinig fout gaat. Eenmaal laat hij zelf weten de fout ingegaan te zijn: "Dit is live muziek, dan gebeurt dat." Het publiek had er weinig van gemerkt. Voor deze tour wordt de band angevuld met een toetsenist, drummer en bassist, wat maakt dat er een buitengewoon complete band op het podium staat. Dat was ook het goede woord voor de avond, compleet. Er werd een compleet beeld neergezet van de popmuziek in de verschillende decennia, maar het was ook gewoon een avond goede muziek van een goede band. De toegift was de Led Zeppelin klassieker Stairway to Heaven, daarmee was de avond meer dan compleet.

PharmaFilter

IJsselstein - 3 april 2019 - Afvalverwijdering is in ontwikkeling. Gisteren was ik in het Erasmus MC in Rotterdam. Daar wordt het afval verwijderd via een PharmaFilter. Logistiek lijkt het geniaal, technisch schitterend, maar duurzaam lijkt mij anders.

Het principe van een PharmaFilter is dat afval via het riool wordt afgevoerd. Op de afdelingen in het ziekenhuis staan Tonto's. Dat zijn apparaten waar zakken afval in kunnen, welke dan vermalen worden. Na vermaling gaat het via het riool naar het PharmaFilter. Feitelijk is dat een waterzuivering. In de eerste stap wordt de vaste substantie uitgefilterd. Deze vaste substantie wordt gedecontamineerd en gedroogd, waarna het als brandbaar afval wordt afgevoerd. Op deze wijze is de afvalverwijdering gerealiseerd. Het water wordt in meerdere stappen gezuiverd, vergelijkbaar met de wijze waarop dat gewoonlijk bij het Waterschap gebeurd. De laatste stap is extra, bij deze stap worden de medicijnresten uit het water gehaald. Het water wat overblijft, is schoon water. Het is geen drinkwater, maar kan in theorie in een "grijs circuit" gebruikt worden voor bijvoorbeeld het doorspoelen van toiletten. Bij het Erasmus MC gebeurt dat niet, daar wordt het gezuiverde water afgevoerd via het gewone riool.

Logistiek is het een mooi proces. Door het interne rioolstelsel te gebruiken voor afvoer van afval, wordt veel transport voorkomen. De logistieke zoektocht is er op de afdeling. Een Tonto heeft een beperkte capaciteit en verwerking van een zak duurt enkele minuten. Voor bijvoorbeeld een schoonmaker die meerdere afvalzakken ophaalt in een schoonmaakronde, is dat te lang. De uitdaging is dit soort processen op een afdeling goed aan laten sluiten op de verwerkingscapaciteit van de Tonto's. Als dat gerealiseerd, is het logistiek echt optimaal. Technisch is met name de zuivering prachtig. Een ziekenhuis wat schoon water loost, is bijzonder. Optimaal zou het zijn als het na zuivering als "grijs" proceswater gebruikt wordt, maar dat vraagt stevige investeringen in de infrastructuur. Daar is niet voor gekozen. Het systeem wordt verkocht als duurzaam. Daar heb ik wel mijn vraagtekens bij. Het zuiveren van het water, incl. het uit het water halen van medicijnresten, is een pluspunt t.o.v. de normale afvoer van rioolwater. Het vaste afval verminderen en verdichten, is ook zeker duurzaam. Tegelijkertijd is de enige oplossing voor het overblijvende afval de verbrandingsoven, terwijl het grotendeels nog uit waardevolle grondstoffen bestaat voor het de Tonto in gaat. Massale vernietiging van grondstoffen is niet duurzaam, ondanks de moderne technologie ook niet van deze tijd. Vier kliko's op een rij lijkt misschien minder geavanceerd, maar ondanks dat toch duurzamer dan massale vernietiging.

Dag van onbehagen

IJsselstein - 19 maart 2019 - Er zijn dagen die nooit meer vergeten worden. Gisteren was zo een dag, de dag dat de stad Utrecht werd opgeschrikt door een schietpartij in de tram.

Zelf was ik een dag op cursus, ik zat met collega's in een hotel in Driebergen. Mijn telefoon maakt geluid, ik krijg een sms: "Het calamiteitenhospitaal heeft u gebeld ivm een openstelling." Ik laat het aan mijn collega zien, die onmiddelijk de nieuwsapp opende. Een schietpartij in de tram, doden, gewonden, dat is duidelijk. Beiden nemen we contact op met de collega's in het ziekenhuis. Komt goed, krijgen we alletwee te horen. Dat is geruststellend. Wetende dat we niet op de plaats zijn waar we willen zijn, gaan we verder met onze curus. Later op de dag komt meer nieuws binnen, via de nieuwsapps en de collega's. De gebeurtenissen raken mensen behoorlijk, dat is duidelijk. Onschuldige mensen die overlijden of zwaar gewond zijn vanwege een schietend persoon in een tram, dat is te onbevattelijk om onbewogen te blijven. Ongeacht motief of voorafgaande gebeurtenis, kan iedereen hier slachtoffer van worden. Het is het lot wat bepaalt wie in dezelfde tram zit, een lot wat niemand gegund is. Het beste maken van de onmogelijke situatie, is gelukkig wel een reactie die velen hebben. Wij konden niks, maakten het dagprogramma af, het avondprogramma werd afgelast. Ondertussen werd duidelijk dat ook in het ziekenhuis de situatie weer genormaliseerd was. Dat gaf in ieder geval een goed gevoel. Ik besloot naar huis te gaan, voor mij een fijnere plek dan de hotellounge waar ik toen niks meer te zoeken had.

Eenmaal thuis, ging mijn televisie op RTV Utrecht. Een persconferentie werd uitgezonden, op dat moment werd bekend dat de dader was gearresteerd. Eerder al waren eerder genomen veiligheidsmaatregelen afgebouwd. Zo was op de dag het advies gegeven niet de straat op te gaan in Utrecht, maat dit was voor de avondspits al opgeheven. Schijnbaar was er op dat moment al meer zicht op de werkelijke situatie, waar men eerder niet wist wat nu exact gaande was. Mooi om te zien is dat op zo een moment mensen erkennen wat er echt toe doet. De protesterende hulpdiensten hadden besloten de afslag Utrecht te nemen, omdat ze daar harder nodig waren. Politieke partijen stopten de campagne voor de verkiezingen van woensdag a.s. Alleen het Forum voor Democratie liet de bijeenkomsten doorgaan, Geert Wilders bleef overactief op zijn favoriete campagnemedium Twitter. Mij is daarmee duidelijk welke partijen stemmen willen oogsten door onbehagen te zaaien. Het is niet nieuw, wel confronterend op het moment dat mensen vechten voor hun leven en anderen het leven gelaten hebben. Het idee om op zo een moment een ander dan de dader verantwoordelijk te willen maken voor politiek gewin, is er één waarvan ik niet begrijp dat mensen er op willen stemmen. Morgen zullen we nog niet weten wat de motieven waren van de vreselijke gebeurtenissen in de tram, wel de uitslag van de verkiezingen. Ik ben benieuwd.

Stem voor?

IJsselstein - 4 maart 2019 - Nog enkele weken, dan zijn er verkiezingen voor Provinciale Staten en Waterschappen. De campagnes draaien op volle toeren, maar het zijn de landelijke thema's die overheersen.

Waterschappen heffen belasting en wie betaalt, bepaalt. Het gevolg is dat wij als belasting betalende Nederlanders ook mogen stemmen voor het bestuur van de waterschappen. Politieke beslissingen zijn er zeker te nemen. Wordt het geld uitgegeven in enkel de eigen regio of worden ook samenwerkingsverbanden aangegaan in bijvoorbeeld het buitenland? Wordt er in het waterbeheer prioriteit gegeven aan landbouw of natuurbeheer? Welke prioriteiten worden gesteld in de waterzuivering? Wat wordt wel en niet uit het water gezuiverd en wat gebeurt er met de stoffen welke uit het water gehaald wordt? In het nieuws komen deze afwegingen nooit. Bij extreem hoog water of droogte komt er af en toe een dijkgraaf in het nieuws, maar de politiek in de waterschappen haalt nimmer de krantenkoppen. Verkiezingsprogramma's zijn er wel, maar hoe politici in praktijk stemmen is één grote onbekende voor de buitenwereld. Zelfs kieswijzers zijn er niet. Gewoonlijk is de opkomst dan ook laag voor deze verkiezingen. Nu het samen valt met Provinciale Staten, zal het vast meer zijn. Wat dat doet met het waterbeleid in Nederland, zal waarschijnlijk ook deze periode onbekend belijven.

Kieswijzers zijn er wel voor de Provinciale Staten. Veel aandacht is er echter ook niet voor. Zelfs in een provincie als Utrecht met lastige dossiers rondom mobiliteit, is weinig aandacht voor de standpunten van de diverse politieke partijen. De Provinciale Staten kiezen de Eerste Kamer, daarmee is deze verkiezing ook landelijk van belang. De landelijke regering kan bij een minderheid in de Eerste Kamer immers een fors probleem hebben. Op verkiezingsposters is dat goed te zien. De populisten ter rechter zijde van het parlement zetten zelfs de foto van de fractievoorzitters in de Tweede Kamer op de verkiezingsposters. Niet dat op deze personen gestemd kan worden, maar het trekt vast de aandacht. In het nieuws zijn het ook de landelijke standpunten die de krantenkoppen halen. Het CDA is opeens tegen marktwerking in de zorg, D66 wil vermogensbelasting voor mensen met meer dan een miljoen vermogen, het Forum voor Democratie stelt dat de verkiezingen een referendum voor of tegen IS zijn, de PVV haalt traditioneel uit naar asielzoekers, de VVD roept dat het klimaatakkoord niet te veel mag kosten, de PvdA wil zekerheid voor alles en de ChristenUne stoft de zondagsrust weer af. Het gaat allemaal niet over de Provinciale Staten en, misschien nog erger, ook niet over de Eerste Kamer. Initiatief wordt immers genomen in de Tweede Kamer, de Eerste Kamer oordeelt daarna over de uitvoerbaarheid, noodzaak en kwaliteit van wetgeving. Voor alle standpunten is initiatief in de Tweede Kamer nodig, waar de huidige verkiezingen niet over gaan. De serieuze kiezers zullen dus zelf op onderzoek uit moeten, de media houden het bij uitvergroten van standpunten waar deze verkiezingen niet over gaan. Ik ben benieuwd welke partij daar het meest van gaat profiteren, in de provincie en bij het waterschap.

Carnaval in Apestad

IJsselstein - 2 maart 2019 - Over zes weken is het Pasen. Dat betekent carnaval! Ook in Apestad, de rest van het jaar bijgenaamd IJsselstein, is het ieder jaar weer feest.

Carnaval wordt voornamelijk gevierd in het zuiden van Nederland, Brabant en Limburg. Ook boven de rivieren zijn er echter enkele enclaves waar dit van oorsprong katholieke feest gevierd wordt. In Twente zijn een aantal dorpen waar de polonaise dit weekend los gaat, maar ook rond de Hollandse IJssel in Utrecht is het feest. IJsselstein kent daarbij een aantal mooie traditities. Het einde is woensdag a.s. met haring happen in café De Stee, voor de liefhebbers van vis in de alcohol. Daarvoor is het twee avonden Apenavond in datzelfde café. Zondagmorgen is de carnavalsmis, met een preek op rijm en carnavalsmuziek. Het schijnt ieder jaar weer vol te zitten, wat tegenwoordig uniek is in een kerk. Vanavond gaat het los in alle kroegen en andere horecagelegenheden, nadat het vanmiddag feest was op De Plaats in het centrum van IJsselstein. De laatste wagen uit de optocht was er blijven staan en diende als podium. Onder toeziend oog van de stadsheer traden ongekende b-artiesten er op en maakten ze er een geweldig feest van. Bomvol stond het, waarbij enkel mensen die niet verkleed waren echt opvielen. Het was het einde van de optocht, de oudste en mooiste traditie van het carnaval.

Ik stond net buiten de gracht, rond half twee kwam Kees de Aap om de hoek. Voorafgegaan door een drumband ging hij traditioneel voorop in de optocht. Wat volgde was een bijzonder leuke optocht met zeer originele deelnemers. Een groep dames liep als takkewijven met apenootjes, zeer toepasselijk in Apestad. Op de rug hadden de dames de tekst "wie wil mij doppen". Ook dat hoort bij carnaval. De door de Jumbo gesponsorde wagen deelde bananen uit, andere wagens versierden het publiek met confetti. Knipogen naar de actualiteit waren er ook. Zo liep er een groep verkleed als kerstbomen, met een zwarte piek en een spandoek: "Op kerst is nog geen kritiek, dan maar een zwarte Piek." Een andere groep had het goed op met het milieu, op de wagen stond "Save water, drink wine." Eén dame in de groep offerde zich op om hoogstpersoonlijk de wereld te redden: "Warm mij maar op i.p.v. de aarde." In totaal deden een kleine vijftig wagens, lopende groepen en muziekbands mee, die de sfeer er goed in brachten. Het zal vroeg zijn, voor het weer rustig wordt in Apestad.

Mamma Mia

IJsselstein - 11 februari 2019 - Eén van de meest populaire genres in het Nederlandse theater is de musical. In vrijwel alle echt grote theaters staan langdurig musicals geprogrammeerd. Afgelopen vrijdag was ik bij Mamma Mia in het Utrechtse Beatrix Theater.

De binnenkomst in het theater ging niet heel soepel. Na eerst met de bus in de file gestaan te hebben i.v.m. een rij voor het parkeerterrein van de Jaarbeurs, mocht ik buiten aansluiten in de rij voor de ingang van het theater. Het regende, maar gelukkig heeft het theater wel een afdak. Eenmaal binnen werden de kaarten gecontroleerd, maar kreeg ik ook een uitgebreid verhaal voorgeschoteld over plaats van de garderobe en de mogelijkheid een drankarrangement te bestellen in de pauze. Waarom dat gelijk bij de ingang moest, was me geheel onduidelijk. Eenmaal binnen zag het theater er wel mooi en overzichtlijk uit. Mijn plaats was snel gevonden, in de pauze was ik ook zonder drankarrangement snel van drinken voorzien. Het lozen van de drank was voor mij als man ook geen probleem. Voor de dames was het lastiger, zowel voor de heren- als voor de damestoiletten ontstond in de pauze een lange rij met dames. Na afloop van de voorstelling bleek het gebouw wel goed berekend op drukte. Nergens ontstond echt een opstopping, zelfs het halen van jassen bij de garderobe verliep snel.

Musicals en verhalen zijn een lastige combinatie. Door de vele muziek is het lastig voldoende diepgang in het verhaal te krijgen. Dat was bij Mamma Mia niet anders, toch was het heel aardig opgelost. Voor de pauze werden voornamelijk situaties gecreëerd, na de pauze kregen deze opvolging. Rode draad in het verhaal was de zoektocht van een meisje naar haar vader. Ze was opgevoed door haar moeder, die het in de jeugd niet heel nauw had genomen. Gevolg was dat drie mannen de vader konden zijn. De drie mannen waren door het meisje uitgenodigd op haar eigen bruiloft, zonder haar eigen toekomstig echtgenote of haar moeder daar over in te lichten. Hoe het afloopt, is uiteraard te zien in het theater. Zoals het hoort, maakt de muziek echter de musical. Het is de muziek van Abba met Nederlandse vertalingen. Daarbij waren de thema's van de nummers in stand gehouden, met mooi passende Nederlandse teksten. De zang was loepzuiver, met belangrijke rollen van o.a. Antje Monteiro, Jolijn Henneman en 'voormalig Kwibus zangeres' Merel Zeeman. De muziek werd gespeeld door een fenomenaal live orkest. Na afloop van de musical was er nog een toegift met enkele originele Abba nummers in de Engelse taal. Het was de afsluiting van een geslaagde musicalavond. Op de terugweg dacht ik nog even na over vaders, moeders en onwetendheid, met het Abba nummer Mamma Mia nog in het hoofd.

Het Grote Gaan

IJsselstein - 3 februari 2019 - Regelmatig sta ik bij theater Pantalone achter de bar. Gisteren deed ik dat niet, was ik als publiek aanwezig bij toneelstuk Het Grote Gaan van Kwibus. Het leek een serieuze voorstelling met humoristisch randje, het bleek een hilarische voorstelling met serieuze ondertoon.

In zijn vakantiehuis nodigt Holm zijn kinderen en beste vrienden uit voor een feestelijk etentje. Over de aanleiding laat hij de gasten in het ongewisse. Hij wil de reden op de avond zelf vertellen bij lekker eten en een goed glas wijn. Zijn ex-vrouw Ella, die arts is, is de enige die op de hoogte is van zijn plannen. Het bevriende echtpaar Adrian en Katharina komt. Holms oudste dochter Marie heeft eigenlijk geen tijd, maar komt nog even langs onderweg naar een conferentie. Ze brengt haar collega en nieuwe vriend Heiko mee. De jongste, wat verstrooide dochter Charlotte komt uit Frankrijk over. Al snel blijkt dat Holm zijn gasten heeft uitgenodigd om afscheid te nemen van het leven. Hij is ongeneeslijk ziek en wil naar een kliniek in Zwitserland om zelf zijn moment van sterven te kunnen bepalen. Voor hij echt ziek wordt, wil hij daar uit het leven stappen. Deze beslissing roept veel reacties op, maar ook de samenstelling van de groep doet veel met het verloop van de avond. Oud zeer komt boven, wat volop voer voor conflicten geeft.

De rode draad is de dood en de omgang daarmee. Dat is een serieus onderwerp en daardoor lijkt het een zwaar stuk. Dat is het niet, de humor overheerst. De gecreëerde situaties hebben allemaal hun hilarische elementen, die volop tot zijn recht komen. Voor de pauze is het een opeenvolging van bijzondere situaties en ontwikkelingen, na de pauze komen deze samen tot één verhaal waarin alles duidelijk wordt. Ondanks dat de humor overheerst, wordt het nergens plat. Ingewikkelde thema's als loyaliteit in de liefde, vriendschap, ouder - kind relaties en natuurlijk omgang met dood en verdriet, komen allemaal aan de orde. De diverse verhaallijnen lopen door elkaar heen, om uiteindelijk samen te komen tot een einde waarin bijna alles goed komt. Hoe dat precies gaat, is de komende twee weekenden ook nog te zien in theater Pantalone. Ik kan het zeer aanraden naar deze voorstelling te gaan!

Vrienden van Amstel

IJsselstein - 23 januari 2019 - Rotterdam is niet de stad die ik associeer met feest en gezelligheid, maar afgelopen maandagavond was het er zeker feestelijk en super gezellig. Ik was bij de Vrienden van Amstel Live in de Ahoy.

In 1998 begon het programma De Heeren van Amstel Live, destijds nog vanuit café De Heeren van Amstel aan het Amsterdamse Thorbeckeplein. Het concept was dat live muziek gemaakt werd en de verschillende artiesten met elkaar mee speelden. Het programma was al snel een succes. In 1999 werd de programmanaam veranderd in De Vrienden van Amstel Live en ging het programma ook naar andere cafés in Nederland. De afsluiter van dat seizoen was in Rotterdam Ahoy. Twintig jaar later bestaat het televisieprogramma niet meer, maar de afsluiter in Ahoy is uitgegroeid tot een jaarlijks evenement. Ieder jaar staan bekende Nederlandse artiesten samen in de Ahoy, waarbij het concept overeind is gebleven. Artiesten brengen eigen nummers, nummers van anderen en, bovenal, spelen met elkaar. Succesvol is het meer dan ooit. Dit jaar zijn er elf avonden in de Ahoy en deze zijn allemaal uitverkocht.

Ik had een plaats op de tweede ring, een zitplaats met vooral mooi overzicht over de zaal. Nu is Vrienden van Amstel voor mij geen concert om te blijven zitten, dus al snel had ik mijn plek gewisseld voor een staplaats boven de ring. Uitzicht was perfect, de sfeer niks minder. Klokslag acht uur was de opening op het podium, niet veel later genoot de volledige Ahoy van een geweldig optreden van Anouk. Andere optredende artiesten waren o.a. Di-Rect, Nick en Simon, Miss Montreal, Marco Borsato, Kraantje Pappie, De Dijk en Chef'Special. De variatie in deze rij artiesten is kenmerkend voor de Vrienden van Amstel. Guus Meeuwis was prominent aanwezig. Hij kwam regelmatig terug op een eigen podium. Ook veel aandacht was er voor de muziek van André Hazes sr, grotendeels gebracht door André Hazes jr. Guus Meeuwis en André Hazes kwamen samen met André Hazes nummer Leef, gevolgd door een danceversie van dat nummer met de top van de Nederlandse rapscene. Het was voor mij een van de hoogtepunten van de avond. De finale was voor good old Lee Towers. Lopen gaat moeilijk, zingen ging met hulp van het publiek, maar optreden kan hij nog steeds. You'll never walk alone doet het nog steeds goed, ook als finale met alle artiesten. Toepasselijk was het ook, na al het feesten samen liep niemand alleen richting uitgang.

Nashville in Nederland

IJsselstein - 14 januari 2019 - Tot vorige week was Nashville bekend als hoofdstad van de countrymuziek. Dat is naar de achtergrond verdreven. Sinds de vertaling van de Nashville verklaring, staat de naam synoniem voor intolerantie.

De Nashville verklaring is een vertaling van het Amerikaanse Nashville Statement. Daarin staat hoe christenen moeten omgaan met het geloof, maar ook met zaken als het huwelijk en seks. Het werd in 2017 gepresenteerd tijdens een conferentie van de Southern Baptism Convention, het grootste protestantse kerkgenootschap van de Verenigde Staten. De makers van het document vonden dat er een te losse moraal bestond rond thema's als homoseksualiteit, genderneutraliteit en transgenderisme. Ondertitel van de verklaring is 'Een gezamenlijke verklaring over Bijbelse seksualiteit'. In het manifest wordt homoseksualiteit afgewezen en benadrukt dat het huwelijk een verbindtenis tussen man en vrouw is. Ook transgenders krijgen er van langs. Transgenderisme wordt als zondig omschreven. Begin dit jaar is de Nederlandse vertaling gepubliceerd, welke ondertekend is door ongeveer tweehonderd prominenten van met name de orthodox-protestante kerk. De Protestante Kerk Nederland is daar niet gelukkig mee. Pijlsnel werd een reactie gepubliceerd waarin dit kerkgenootschap zich distantiëerde van de inhoud. Daarmee is duidelijk dat het ook binnen de kerk een minderheid is wiens mening wordt verwoord in de verklaring. Desalnietemins is het een minderheid die duidelijk aanwezig is en zijn stempel drukt op het maatschappelijke leven.

Eén van de ondertekenaars van het manifest is Kees van der Staaij, voorman van de SGP. Hij krijgt er in de media, met name op social media, behoorlijk van langs. Enerzijds lijkt dat terecht, anderzijds zou het vreemd zijn als de voorman van de SGP het oneens zou zijn met de inhoud. Het is immers de partij die al decennia lang staat voor de standpunten welke in de verklaring genoemd worden. Interessanter lijkt een uitspraak van Mark Rutte: "De rillingen liepen me over de rug toen ik de tekst las van de Nashvilleverklaring." Als leider van de VVD realiseert hij zich misschien niet dat nog maar twintig jaar terug de helft van de VVD kamerleden tegen het homohuwelijk stemde, waaronder toenmalig partijleider Frits Bolkestein. Zo lang geleden is het niet dat ook in Nederland het homohuwelijk niet mogelijk was, het is een verworvenheid van deze eeuw. Het woord weigerambtenaar kan nog niet naar de geschiedenisboekjes, dat zeg ook wat over acceptatie van homorechten. Desalniettemin waren de reacties massaal afwijzend. Social media ontploften na publicatie van de verklaring, gemeenten en andere publieke instanties hijsten massaal regenboogvlaggen. Ook de Vrije Universiteit in Amsterdam hijste de vlag. Tegelijkertijd werken er twee hoogleraren welke het manifest ondertekend hebben. Dit soort tegenstellingen komen vaker voor. Interessant in dat kader is de participatieverklaring, welke ondertekend moet worden om Nederlander te kunnen worden. Hierin staat letterlijk dat iedereen zijn eigen partner mag kiezen. Dit wordt daarmee dus als kernwaarde van de Nederlandse samenleving gezien, waar iedere inwoner het mee eens zou moeten zijn. Andere waarden in de participatieverklaring zijn dat iedereen zelf mag kiezen wat hij gelooft en dat iedereen mag zeggen wat hij vindt. Het zijn mooie waarden, het is mooi dat we ze op papier delen. Enige tegenstrijdigheid kan echter niet ontkend worden. Het idee dat iedere Nederlander deze waarden onderschrijft, lijkt utopie. De realiteit is dat de (liberale) kernwaarden in de participatieverklaring relatief nieuw zijn en nog lang niet iedere Nederlander deze deelt. Dat dit duidelijk is geworden met de Nashville verklaring, is misschien wel de winst van de verder ronduit walgelijke verklaring.

De strijd om de ochtend

IJsselstein - 5 januari 2019 - Na eenentwintig jaar heeft Edwin Evers voor de kerstvakantie afscheid genomen van zijn ochtendshow. Het gevecht om zijn luisteraars begint maandag, de eerste werkdag na de kerstvakantie.

De ochtend is voor ieder radiostation een belangrijk moment. 's Morgens luisteren de meeste mensen, in de auto op weg naar het werk. Er wordt dan ook nog intensief geluisterd, radio is dan meer dan achtergrond. Voor veel mensen is het de enige afleiding in de dagelijkse rit. Daarmee is het commercieel ook een belangrijk moment. Advertenties worden dan immers massaal beluisterd en ook nog eens goed. Wat ook van belang is, is dat de radio vaak blijft staan op het station wat in de ochtend gevonden is. Is de ochtendshow goed, zijn de luisteraars er ook later op de dag. In de afgelopen eenentwintig jaar heeft Edwin Evers als geen ander bewezen dit goed te begrijpen. Na midden de jaren '90 warm gedraaid te hebben bij Veronica, kreeg hij eind jaren '90 de ochtendshow bij de KRO op Radio 3. Binnen de kortste tijd sprak heel Nederland over zijn typetjes en luisterde ruim een kwart van het publiek naar zijn ochtendshow. Ook bij Radio 538 werd dat gehoord. Drie jaar later maakte Edwin Evers daarom de overstap naar dat station, wat het achttien jaar lang het best beluisterde station van Nederland maakte. Nu hij gestopt is, is de vraag of dat zo blijft.

Opvolger bij Radio 538 is Frank Dane, die vaste invaller was van Edwin Evers. Het is een talentvolle radiomaker uit een bekende familie, maar het lijkt onwaarschijnlijk dat hij de populariteit van Edwin Evers gaat evenaren. Dat heeft ook met commerciële belangen te maken. Edwin Evers had volledige muzikale vrijheid en o.a. daardoor ook veel oudere luisteraars. Nu Radio 538 onderdeel is van dezelfde groep als Radio 10, Sky Radio en Veronica, zal 538 zich meer op jongeren moeten richten. Luisteraars weghouden van de andere stations, kan immers niet het doel zijn. Bij Radio 10 is Gerard Ekdom begonnen, hij komt van Radio 2. Bij Radio 2 was hij de nummer twee in de ochtend, Radio 10 is sterk groeiend in de laatste jaren. Daarmee is hij een goede kanshebber om de best beluisterde in de ochtend te worden. Op Radio 2, het enige station wat in de afgelopen jaren 538 nog weleens voorbij schoot in de luistercijfers, zitten Jan Willem Roodbeen en Jeroen Kijk in de Vegte. Er is niet gekozen voor bekende namen, wel voor radiomakers die al jarenlang populaire programma's op Radio 2 maken. Tot nu toe doen ze het niet slecht, ze kunnen de verrassing in de luistercijfers worden. Q Music heeft Mattie Valk en Marieke Elsinga. Het is een station wat afgelopen jaren sterk is gegroeid, maar Radio 538 niet heeft kunnen passeren. Mattie Valk en Marieke Elsinga zijn wel bekende namen geworden, zeker voor de volgers van de roddelrubrieken. Mattie Valk was er vaak onderwerp van gesprek, Marieke Elsinga presenteerde er. Ze richten zich op een brede doelgroep met populaire muziek, het zou de formule kunnen zijn waardoor Radio 538 nu wel ingehaald gaat worden. Op 100% NL is Barry Paf aangetrokken. Hij was eerder bekend van de late avond bij Radio 538 en maakt het ochtendprogramma samen met de teruggekeerde Patricia van Liemt. Zij zullen met enkel Nederlandse muziek niet de nummer één worden, maar kunnen wel profiteren. Dat geldt ook voor Jeroen van Inkel op Radio 5. Zonder FM frequentie mist hij veel luisteraars in de auto, maar als oude bekende kan hij het nog goed doen bij de luisteraars met DAB+ in de auto. Van het ooit zo populaire 3FM valt weinig te verwachten. Het heeft de afgelopen jaren vele malen meer lusiteraars verloren dan gewonnen en de doelgroep is wel een heel andere dan die van Edwin Evers. Radio Veronica heeft de afgelopen jaren ook vooral luisteraars verloren, maar heeft de sidekicks van Edwin Evers weten te strikken voor het middagprogramma. Een bijzondere zet is het zeker. Aangezien de ochtend niet verandert, lijkt het echter sterk dat het heel veel verschil gaat maken. Weten doet niemand het, het gaat spannend worden het komend jaar. Eén ding is wel duidelijk, de kans is nihil dat er weer zo een onbetwiste nummer één komt als Edwin Evers was. Ik ben benieuwd wat er wel gaat gebeuren.

Bruisend het nieuwe jaar in

IJsselstein - 1 januari 2019 - De jaarwisseling is weer geweest. Ik was veilig op een Sylvester Party in Almelo, waar ik de nacht doorbracht in een hotelbed. Vele anderen genoten van het vuurwerk, om de nacht met oog-, oor- of ander letsel door te brengen in een ziekenhuisbed.

Het begin van het jaar lijkt ieder jaar hetzelfde, maar wordt feitelijk steeds minder leuk. Er wordt gefeest en er wordt geknald. Het knallen gebeurt met kurken van champagneflessen, maar vooral met vuurwerk. Gelukkig blijft het meestal beperkt tot een knal en wat sierlijk vuur, helaas zijn de gevolgen vaak ernstiger. Ieder jaar weer zijn er slachtoffers die hun leven lang verder moeten met de gevolgen van een verkeerde knal, of die met een knal hun leven eindigde op het moment dat het een nieuw jaar had moeten beginnen. Vaak zijn het niet eens de mensen die het afsteken, maar omstanders die op het verkeerde moment op de verkeerde plaats waren. Afgelopen jaarwisseling zijn er twee doden gevallen, vele malen meer gewonden en zijn er nog meer branden geweest. Alleen al in de stad Utrecht mocht de brandweer driehonderdzeventig keer uitrukken. Dat is niet zonder gevaar, het met vurwerk belagen van brandweerlieden, politiemensen en ambulancemedewerkers schijnt ook bij de vuurwerktraditie te horen. Politici keuren dit massaal af, wat natuurlijk terecht is. Helaas hoor ik er slechts weinigen over de oorzaak, namelijk de totaal uit de hand gelopen vuurwerktraditie. Het lijkt mij een uitstekend voornemen om hier in 2019 radicaal een eind aan te maken, met uitsluitend professionele vuurwerkshows om middernacht.

Ik heb Oud en Nieuw doorgebracht in het theaterhotel in Almelo. Eerder was ik er bij een concert en het leek me een mooie lokatie om Oud en Nieuw door te brengen. Zondag was ik al gearriveerd, die avond heb ik in een eetcafé in de stad gegeten. Wat me opviel, is dat Almelo nog steeds veel leegstand kent. Aan de randen van het centrum wordt gesloopt en gebouwd. In het centrum zelf zitten enkele grote ketens als Blokker en C&A, maar bruisen doet het niet. Knallen deed het wel, de dag erna. Vanaf 's morgens vroeg tot diep in de nacht was vuurwerk hoorbaar. Overdag zag ik jongeren door de stad fietsen om her en der knalvuurwerk heen te gooien. Handhaving leek niet voor te komen in het Twents woordenboek, hoewel ik niet weet of dat elders in het land anders was. Bruisen deed het wel in het theaterhotel, bij de Silverster Party welke daar georganiseerd was. Vlak voor middernacht werd de champagne geserveerd. Ruim daarvoor al was er een buffet en een optreden van de Perfect Showband. Een feest werd het, aan tafel en op de dansvloer. Even na middernacht was er georganiseerd vuurwerk voor de deur, daarna ging het feest binnen nog enkele uren door. Voor mij was het een goed begin van 2019. De rest van het jaar mag van mij minder knallend, maar net zo bruisend!